Na Dzień Wiedźmy

[Hardy]

16 listopada obchodzimy "Dzień Wiedźmy"

Gdy mus, u wiedźmy szukaj pomocy,
jest sprawna w czynach, gdyż "wszystko wie".
Na pokuszenie więc wiedźmy wiedźmy –
nawet w niemocy dodadzą mocy.

[eka]

Wiedźmy, wiadomo, na pokuszenie podwieźć nie można.
Zbyt mądra : )

[Hardy]

Wiedźmy, wiadomo, na pokuszenie podwieźć nie można.
Zbyt mądra : )

Oczywiście, że "mądra".
Eka, jak już napomknęłaś o tym... więc poważniej:
Etymologicznie "wiedźma" oznaczała kobietę, która "wie", czyli mądrą. Często były to kobiety uczone, z wiedzą, zielarki, akuszerki, umiejące zrobić lekarstwo. Przeciwieństwem była "niewiasta", która "nie wie".
Przez wieki kościół zwalczał te mądre kobiety - podburzał przeciwko nim motłoch, torturował, wysyłał na męczeńską śmierć na stosie, gdyż "przeszkadzały" w utrzymywaniu tłumu w ciemnocie. Dorobił im gębę, która i dzisiaj jeszcze funkcjonuje.
PS. Poczytaj o jednej z najmądrzejszych kobiet w znanej historii ludzkości - Hypatii z Aleksandrii (V wiek) - co z nią zrobił biskup chrześcijański, kiedy tylko kościół zawarł sojusz z tronem.

[eka]

Hypatia to jedna z moich ulubionych postaci historycznych

Hardy, tak jak zgadzam się z podaną przez Ciebie etymologią słowa wiedźma, którego nowy, paskudny desygnat nadało chrześcijaństwo w średniowieczu (w ramach walki z pogańszczyzną), tak muszę zaprotestować wyjaśnianiu znaczenia słowa niewiasta . Mógłbyś podać źródło tej wiedzy?
Masakra patriarchalnego spojrzenia, nawet jak początki drugiego tysiąclecia n.e.

Aleksander Bruckner, autor (wydanego prawie 100 lat temu) Słownika etymologicznego języka polskiego , nota bene wybitny slawista, na podstawie średniowiecznych tekstów zdefiniował znaczenie niewiasty w polszczyźnie jako:
synowa, czyli osoba, o której jeszcze nic się nie wie.
Białogłowa, istniejące równolegle określenie mężatki, dotyczyło córki wydanej za mąż.

Współczesne słowniki tak definiują desygnat niewiasty:

https://pl.wikipedia.org/wiki/Niewiasta

lub szerzej tu:

__ 49 __
____________________ Ewolucja wybranych nazw człowieka w języku polskim ____________________
Niewiasta
W etymologii tego wyrazu wyróżniamy dwie grupy semów w dwóch grupach zna-
czeniowych.
– Semy wywodzące się od słowa *woid-t-o-s ‘wiedzieć, znać’:
- *ne-věsta, który wyprowadza się od *ne-woid-t-ā ‘jeszcze nie znana’57;
- *ne(vo)-věsta od *new-o-woid-t-ā ‘nowo poznana’58
- w staroruskim niewieść to ‘nieznanie’, więc niewiasta ‘nieznana, obca’59.
– Sem wywodzący się od *woit-t-o-s ‘radzić’:
- *ne-věsta = *ne-woit-t-ā ‘nie- radna’ tłumacząc to, że w systemie egzogamii syn-
owa nabywała prawa głosu w radzie rodowej dopiero jako matka członków rodu60.
Semantyka wyrazu niewiasta przedstawia się następująco:
– Czynnikiem decydującym o zmianach semantycznych tego słowa, a zwłaszcza jego
nacechowania jest przede wszystkim wyspecjalizowanie i nacechowanie wyrazów
dotąd oznaczających ‘dorosłego osobnika płci żeńskiej’ np. żona.
– W prasłowiańszczyźnie oznacza ‘narzeczona na synową albo świeża synowa, jeszcze
bezdzietna’
– XIV wieku głównie w znaczeniu ‘narzeczona, panna młoda, świeża synowa’
– XV i XVI wiek – słowo niewiasta znaczy ‘synowa’ i występuje już tylko w źródłach
staromazowieckich
– W staropolszczyźnie (XIV–XV wiek) wyraz ten rozszerza swój zasięg do znaczenia
‘kobieta’.
– Od XVI wieku należy do wyższego stylu, występuje w tym okresie już głównie
w tekstach religijnych. W mowie potocznej wyparty wcześniej przez białogłowę,
a w końcu całkowicie przez wyraz kobieta.
– Wyraz w XV–XVI wieku ma znaczenie o zabarwieniu pejoratywnym:
Niewiasta jest męskie zhańbienie [...]
– W 1643 roku (G. Knapski) przytoczone znaczenia słowa niewiasta są wyraźnie nace-
chowane negatywnie:
Niewiasta albo białagłowa szpetna/ Larwa [...]
– W 1904 roku użycia wyrazu niewiasta: 1. ‘osoba płci żeńskiej, kobieta’, 2. ‘żona, mał-
żonka’. Jednak przytoczone z tego roku użycia słowa niewiasta w znaczeniu ‘żona,
małżonka’ pochodzą z tekstów wcześniejszych, nie z XX wieku. Jeżeli pojawia się
jednak takie użycie, to tylko w tekstach literackich, nie funkcjonuje ono już w mowie
potocznej.

Link: https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Jez ... s39-60.pdf

Pozdrawiam.

[Hardy]

Eka, podane przez Ciebie średniowieczne znaczenia "niewiasty" znam. Gdzieś jednak czytałem i podane przeze mnie znaczenie "nie wie", ale występujące tylko w konfrontacji z "wiedźmą" - "tą, która wie". Nie wiem, gdzie czytałem i czy miało podany źródłosłów. Możliwe więc, że nie jest wiarygodne.

[eka]

Hardy, wg mnie źródło, na które się powołałeś, jest celową konstrukcją semantyczną... mizoginisty

[Hardy]

Hardy, wg mnie źródło, na które się powołałeś, jest celową konstrukcją semantyczną... mizoginisty

Hmm... myślę że jednak nadinterpretujesz, i to bardzo skrajnie. Takie trochę "widły z igły"

[eka]

Oby tak było, chcę Twojej racji.

[Hardy]

Oby tak było, chcę Twojej racji.

Mądrość pokoleń moich przodków przeze mnie przemawia