wichajster

[skaranie boskie]

Wiem, że dziś mamy narzędzie w postaci wujka Google, które pozwoli każdemu błyskawicznie odnaleźć etymologię tego niewinnego słowa, niemniej zadowolę leniwych własną wykładnią, nabytą dzięki podróżom, które przecież - jak każdy wie - kształcą.
Zazwyczaj słowem wichajster nazywamy coś, czego inaczej nazwać nie umiemy. Coś zazwyczaj niewielkiego, niewiele również znaczącego, ot taki wichajster. A przecież wszystko musi mieć swoje logiczne wytlumaczenie. I ta dziwna nazwa też ma. Swojsko brzmiący wichajster, ma swój odpowiednik (i chyba pierwowzór) w języku niemieckim. To krótkie pytanie: wie heißt er? (fonetycznie: wi hajst er), które znaczy niemniej, ni więcej, tylko: jak on się nazywa?
Prawda, że proste?
Aż się prosi o

[eka]

Też bym napisała przez ch, ale zgodnie z fonetycznym zapożyczeniem:
http://sjp.pwn.pl/sjp/;2579825

Synonimy: dzyndzel, dynks, tenteges, pipsztyk, ustrojstwo, coś; wulg. pierdolnik

[skaranie boskie]

Są dwie szkoły zapisu.
Jedna - którą byłaś łaskawa przedstawić - wywodzi zapis z etymologii.
Druga - jeszcze nie uprawomocniona przez słowniki, acz logiczna ze względu na wymowę bezdźwięcznego "h" brzmi tak:

W słownikach ortograficznych, poprawnej polszczyzny i języka polskiego podaje się pisownię przez „h”, czyli wihajster. Niektórzy jednak językoznawcy (np. prof. Jerzy Bralczyk czy autor Słownika polszczyzny potocznej PWN Maciej Czeszewski) opowiadają się za zapisem wichajster, gdyż uważają, że skoro słowo to zostało spolszczone (-eist– przeszło w -ajst-), to również „h” powinno zostać zastąpione przez „ch”.

Do tej pory owych argumentów nie wzięto pod uwagę i nadal obowiązuje nas wszystkich pisownia wihajster (a nie np. obocznie wihajster albo wichajster).*

* Za portalem Obcy język polski

Od siebie dodam, że w języku niemieckim "h" zapisane na początku wyrazu czyta się, jak polskie "ch", czyli bezdźwięcznie, w przeciwieństwie do naszego "h", które jest zdecydowanie dźwięczne. Na tej samej zasadzie "ei" brzmi "aj". Nie rozumiem więc dlaczego w zapisie używamy polskiej transkrypcji literowej tylko wybranych częsći słowa, nie zaś całego. Nie godząc się na taki - pozbawiony sensu - lapsus, zapisuję całe słowo tak, jak je słyszę w naszym języku i stąd właśnie mój zapis, który wielu może wydawać się obarczony błędem ortograficznym.

[eka]

Hamak i cham - naprawdę wymawiasz pierwsze ha (w hamaku) dźwięcznie?

[skaranie boskie]

W hamaku, to może nie, bo jest w nagłosie (identycznie, jak w niemieckim), ale już słowie "zahamować" słychać różnicę z (na przykład) zachwaścić, albo chochoł. To ostatnie podaję celowo, żeby zaznaczyć, że dźwięczność pomiędzy samogłoskami występuje naturalnie i dopiero "ch" wyraźnie ją odbiera. A skoro mówimy o wichajstrze, a nie o wihajstrze, powinniśmy pisać przez "ch". Pomimo nakazów słownikowych.
Tym bardziej, że słowniki są tutaj niekonsekwentne. Gdyby bowiem chciały zachować pisownię wywiedzioną z oryginału, powinny podawać "wieheisster". Nie rozumiem tej wybiórczej zasady, dlatego będę stosował swoją.

[eka]

Wiadomo, że w wygłosie dźwięczne tracą, a bezdźwięczne stojące obok nich przejmują cechy sąsiadek. To tylko kwestia lenistwa tych fląderków mięcha w krtani, jak nie muszą, to nie zmieniają położenia (ścieśnienie-rozszerzenie).
Może pochodzisz z Kresów. Tam dźwięczne się zachowały w wymowie, ja nie potrafię dźwięcznego h wypowiedzieć, zawsze bezdźwięczność i tyle. Przed chwilą próbowałam - zero ruchu pod palcami na krtani przy głosce h.

Słowniki są konsekwentne, dopiero jak uzus internetowego/literackiego zapisu wihajstra przez ch się przyjmie, Rada (jakaś tam) zmieni regułę.
Powodzenia:)

Pożyczka fonetyczna (tu i leksykalna w części) nie powiela zapisu oryginału (np. interfejs), ale może w części.

I jeszcze... dlaczego wymiana e na a ma się opierać na tej samej zasadzie? Samogłoski są zawsze dźwięczne. Tu po prostu zachowana jest fonetyczna tożsamość wymowy niemieckiej z polską.
Nie może tu być również tzw. przegłos polski. Chyba że mamy do czynienia z wyrazem rodzimym, był kiedyś wihejster, który sobie w wihajstra przeszedł:)

[skaranie boskie]

No właśnie o tę fonetyczną tożsamość chodzi. W niemieckim "h" na początku wyrazu brzmi, jak nasze "ch". Gdyby ich zapis był przez "ch", czytałoby się "wi kaist er?" Nadal nie mogę pojąć wybiórczości słowników, co do zasady. Dlaczego pierwszą część wyrazu można zapisać zgodnie transkrypcją fonetyczną, a już drugą należy pisać niezgodnie ze wszystkim. Bo ani to niezgodne z niemiecką wymową, ani z polskim zapisem głoski (h - ch).
Idąc tym tropem, słowniki powinny nakazać nam pisać wszystko przez "h", skoro nie ma różnicy w wymowie.
Ja uważam, że jest, choć nie pochodzę z kresów wschodnich. Z żadnych zresztą kresów nie pochodzę.

Tu mamy z podobnym lapsusem do czynienia, jak przy słowie "Chuj", które zapisujemy przez "ch" z uwagi na etymologię. Podobno wywodzi się od chojaka, czyli solidnego świerka. Fajnie, zgoda, ale dlaczego z kolei ten chojak przez "ch", a nie przez 'h"? Niestety, tego już słowniki nie wyjaśniają, choć zasada jest prosta. "Ch", bo bezdźwięcznie. W przeciwieństwie do halabardy, choćby nawet z onego chojaka ją zrobiono.
Reasumując - wichajster, to jedyne słowo w polskim języku, z którego obowiązującą pisownią się nie zgadzam i uparcie będę je zapisywał z błędem ortograficznym.

[eka]

Zasada pisowni zgodnie z wymową w wypadku h i ch po prostu już nie działa, Skaranie. Masz ludzi wokół siebie, którym struny głosowe raczą drgać przy h. I zapewne ty też do tych uprzywilejowanych hdrżących należysz. 99,9% Polaków tego nie umie. Wymawia obie głoski tak samo, tzn. bezdźwięcznie, a kiedyś były wyraźnie fonetycznie zróżnicowane.
Identyczna historia jest z opozycjami: ó:u, rz:ż. Nie słyszymy żadnej różnicy.
I dlatego biedne dzieci polskie muszą zakuwać regułki/zasady ich pisowni albo bardzo dużo czytać, aby błędów w zapisie nie popełniać.
Czemu gremium językoznawców w słownikach języka polskiego nie uwzględnia zaniku różnic fonetycznych, nie ustali dla polszczyzny np. jednej gloski h, u, ż, eliminując z alfabetu ch, ó, rz?
Pierwsza poszłabym demonstrować przeciwko takiej ustawie Rady Języka Polskiego. Język odzwierciedla historię, a historia to nie tylko tradycja, ale poszerzanie czasu.

Pamiętam, że w Niemczech chciano ujednolicić większość odmienności zapisu, ale protesty były ogromne, więc z pomysłu zrezygnowano.

__________

Gdyby ich zapis był przez "ch", czytałoby się "wi kaist er?"

I dlatego należy zapisywać w polskim przez h, bo nie chcemy przecież wikajstra:)